Szpital Powiatowy im. Dra Tytusa Chałubińskiego w Zakopanem, szczególnie w okresie zimowym, staje się miejscem pierwszej pomocy dla tysięcy mieszkańców oraz turystów odwiedzających region. Jednym z kluczowych elementów działania Szpitalnego Oddziału Ratunkowego (SOR) jest procedura triażu, czyli wstępnej segregacji medycznej pacjentów. W dobie wzmożonego ruchu turystycznego, zrozumienie zasad triażu może znacząco usprawnić pomoc medyczną i poprawić komfort oczekujących.
Czym jest triaż?
Triaż to system zarządzania ryzykiem medycznym, stosowany na Szpitalnych Oddziałach Ratunkowych, w tym również w Zakopanem. Polega na ocenie stanu zdrowia pacjenta tuż po zgłoszeniu się na SOR, co pozwala personelowi medycznemu określić stopień pilności potrzebnej pomocy. Każdy pacjent trafiający na oddział jest wstępnie badany, co obejmuje m.in. wywiad medyczny, pomiar podstawowych parametrów życiowych (np. temperatura ciała, tętno, saturacja), a także ocenę wizualną stanu zdrowia.
Na podstawie tej oceny pacjentom przydzielany jest jeden z pięciu kolorów, które określają priorytet udzielenia pomocy medycznej.
Kategorie triażu. Co oznaczają kolory?
System triażu w SOR opiera się na pięciu kategoriach oznaczonych kolorami, z którymi wiąże się maksymalny czas oczekiwania na badanie lekarskie. Poniżej wyjaśniamy, kto trafia do każdej z grup i jakie stany są priorytetowe.
1. CZERWONY – Pomoc Natychmiastowa
Kto trafia do tej kategorii? Pacjenci w stanie bezpośredniego zagrożenia życia, wymagający natychmiastowej stabilizacji funkcji życiowych i interwencji medycznej.
Przykłady:
- Urazy wielonarządowe, np. po wypadkach komunikacyjnych.
- Zatrzymanie akcji serca lub poważne zaburzenia rytmu serca.
- Wstrząsy różnego typu, drgawki, niedrożność dróg oddechowych.
- Ciężkie oparzenia twarzy, szyi, dróg oddechowych.
- Noworodki z gorączką powyżej 38°C lub saturacją poniżej 95%.
2. POMARAŃCZOWY – Pomoc Bardzo Pilna. Czas oczekiwania: do 10 minut
Kto trafia do tej kategorii? Pacjenci z wysokim ryzykiem zagrożenia zdrowia, wymagający szybkiej diagnostyki i leczenia w ciągu kilku minut.
Przykłady:
- Pacjenci niestabilni hemodynamicznie, np. z masywnym krwotokiem.
- Silny ból z objawami wegetatywnymi, np. omdleniami.
- Rozległe oparzenia (>15% powierzchni ciała), otwarte złamania.
- Zaostrzenia chorób przewlekłych, takich jak astma czy cukrzyca.
- Dzieci z otwartymi złamaniami lub dużymi ranami.
3. ŻÓŁTY – Pomoc Pilna. Czas oczekiwania: do 60 minut.
Kto trafia do tej kategorii? Pacjenci stabilni, ale wymagający rozszerzonej diagnostyki i leczenia w określonym czasie.
Przykłady:
- Lekkie duszności, temperatura do 38°C, stabilne parametry życiowe.
- Pojedyncze złamania, lekkie odmrożenia.
- Niemowlęta z problemami medycznymi, ale bez zaburzeń oddechowych.
- Pacjenci z umiarkowaną hipotermią (32-35°C).
4. ZIELONY – Pomoc Odroczona. Czas oczekiwania: do 120 minut.
Kto trafia do tej kategorii? Pacjenci wydolni krążeniowo i oddechowo, których stan nie wymaga natychmiastowej interwencji.
Przykłady:
- Drobne urazy, np. skaleczenia.
- Infekcje układu oddechowego z temperaturą poniżej 38°C.
- Przewlekłe dolegliwości bólowe bez zaostrzenia.
- Kaszel, zapalenie spojówek, zmiany alergiczne.
5. NIEBIESKI – Pomoc Najmniej Pilna. Czas oczekiwania: do 240 minut.
Kto trafia do tej kategorii? Pacjenci stabilni, którzy mogą zostać skierowani na wizytę planową lub do lekarza POZ.
Przykłady:
- Osoby bez zaostrzenia chorób przewlekłych.
- Pacjenci niewymagający pilnej diagnostyki laboratoryjnej czy obrazowej.
- Skierowania do szpitala na terminy odleglejsze niż 7 dni.
Jak działa triaż w praktyce?
Po zgłoszeniu się pacjenta na SOR, pielęgniarka lub ratownik medyczny przeprowadza ocenę stanu zdrowia. Na podstawie wywiadu, badania wizualnego oraz pomiaru podstawowych parametrów życiowych pacjent otrzymuje przydział do jednej z kategorii. Następnie zostaje poinformowany o przewidywanym czasie oczekiwania na badanie lekarskie.
W trakcie oczekiwania personel regularnie monitoruje stan zdrowia pacjentów, szczególnie tych z kategorii żółtej i niebieskiej. W razie potrzeby priorytet może zostać zmieniony.
Dlaczego triaż jest ważny?
W okresie zimowego szczytu turystycznego, gdy liczba zgłoszeń na SOR znacznie wzrasta, system triażu pozwala skutecznie zarządzać ruchem pacjentów. Osoby w najcięższym stanie otrzymują pomoc natychmiast, podczas gdy pozostali są obsługiwani zgodnie z określonym priorytetem. Rozumienie zasad triażu zapewnia sprawniejszą organizację pracy zespołu medycznego.
Pamiętajmy: SOR jest miejscem dla przypadków nagłych i zagrażających życiu. W sytuacjach mniej pilnych warto skorzystać z pomocy lekarza POZ lub nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej.
