Krztusiec – groźna choroba, której można zapobiegać
W ostatnim czasie w Polsce obserwujemy nawrót chorób zakaźnych, które wcześniej dzięki szczepieniom występowały sporadycznie. Jedną z nich jest krztusiec, znany także jako koklusz. W 2024 roku odnotowano ponad 32 000 przypadków zachorowań na tą choroby, co stanowi dramatyczny wzrost w porównaniu z rokiem 2023, gdy zarejestrowano 922 zachorowania. Tak gwałtowny przyrost to sygnał, że warto bliżej przyjrzeć się tej chorobie, jej objawom, skutkom i metodom profilaktyki.
Co to jest krztusiec?
Krztusiec to wysoce zakaźna choroba bakteryjna wywoływana przez Bordetella pertussis. Bakteria ta wydziela toksyny, które uszkadzają drogi oddechowe, powodując silne zapalenie tchawicy i oskrzeli. Choroba jest szczególnie niebezpieczna dla niemowląt i małych dzieci, ale jej powikłania mogą dotknąć także osoby starsze.
Objawy krztuśca
Początkowo krztusiec przypomina przeziębienie. Pojawia się:
- Katar,
- Lekki kaszel,
- Gorączka (choć nie zawsze).
W miarę rozwoju choroby występują jednak charakterystyczne, gwałtowne napady kaszlu, zakończone świszczącym oddechem. U niektórych pacjentów mogą pojawić się:
- Wymioty spowodowane intensywnymi napadami kaszlu,
- Duszności,
- Bezdechy, szczególnie groźne dla niemowląt.
Krztusiec może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak:
- Zapalenie płuc,
- Uszkodzenia żeber w wyniku intensywnego kaszlu,
- Rozedma płuc i trwałe upośledzenie oddychania.
Dlaczego krztusiec jest tak niebezpieczny?
Choroba ta jest szczególnie groźna dla:
- Niemowląt i małych dzieci, które nie są jeszcze w pełni zaszczepione – u tej grupy może dojść do bezdechów, a w najcięższych przypadkach nawet do śmierci.
- Osób starszych, u których powikłania krztuśca mogą prowadzić do niewydolności układu oddechowego lub krążenia.
Jak można się zarazić?
Zakażenie krztuścem następuje drogą kropelkową – podczas kaszlu, kichania czy bezpośredniego kontaktu z osobą chorą. Ryzyko zachorowania po kontakcie z zakażonym przekracza 80%.
Warto zauważyć, że krztusiec może być przenoszony również przez dorosłych, u których często przebiega łagodnie lub bez wyraźnych objawów.
Jak leczy się krztusiec?
Podstawą leczenia są antybiotyki, które skutecznie eliminują bakterie i skracają czas zakaźności. Leczenie jest najskuteczniejsze, jeśli zostanie wdrożone na wczesnym etapie choroby. W ciężkich przypadkach, szczególnie u niemowląt, konieczna może być hospitalizacja, a nawet intensywna opieka medyczna.
Profilaktyka – jak uchronić się przed krztuścem?
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania krztuścowi są szczepienia ochronne. W Polsce szczepionka przeciw krztuścowi jest częścią obowiązkowego kalendarza szczepień dla dzieci.
Kluczowe grupy, które powinny się szczepić:
- Dzieci – szczepionka DTP podawana jest w czterech dawkach w pierwszych dwóch latach życia, a następnie dawka przypominająca w wieku 6 lat.
- Młodzież i dorośli – dawki przypominające (dTap) co 10 lat.
- Kobiety w ciąży – szczepienie po 28. tygodniu ciąży chroni zarówno matkę, jak i noworodka.
- Osoby z otoczenia niemowląt, a także personel medyczny.
Dlaczego warto się szczepić?
Szczepienia nie tylko chronią przed zachorowaniem, ale także zmniejszają ryzyko rozprzestrzeniania się choroby w populacji. Są szczególnie ważne w ochronie osób najbardziej narażonych na powikłania – niemowląt i starszych członków społeczeństwa.
Fot. Pexels